DE DONKERE WERELD VAN MO ARAB
Mo Arab (1983) schildert vooral mensen.
Enerzijds portretten van individuele mannen en vrouwen die met tegenzin lijken te poseren. Anderzijds groepjes jongeren. Marokkaanse maar ook van oorsprong Nederlandse. Waarom ze bij elkaar staan blijft ongewis. De kunstenaar biedt de kijker weinig houvast. Er is slechts sprake van elementaire lichaamstaal: wijzen of kijken in een bepaalde richting zonder dat het duidelijk wordt wat er te wijzen of te kijken valt.
De gezichtsuitdrukkingen verschaffen evenmin veel informatie. Opvallend is wel dat er weinig gelachen wordt. Er wordt vooral veel strak gekeken. En veel stijf gestaan. De ruimte waarin de jongeren zich bevinden heeft nauwelijks identiteit. Meestal speelt ‘het verhaal’ zich buiten af. Dat buiten is veelal donker gekleurd. Niet omdat alles zich in de avonduren afspeelt, maar omdat Arab er een soort grauwsluier overheen legt. “Ik ben bezig om een donkere, bijna duistere sfeer neer te zetten met het idee dat er iets buiten het schilderij gebeurt.”
Mo Arab kiest bewust voor deze manier van verbeelden. Hij kiest voor de suggestie, voor de impliciete aanwijzing. De kijker moet zelf maar de rest van het verhaal invullen. Hij zorgt voor de hoofdpersonen en de algehele sfeer, de kijker wordt nadrukkelijk aangespoord zijn of haar creativiteit te gebruiken. Wat daarbij vaak een hulpmiddel kan zijn, is de titel van een werk. Maar Mo Arab geeft zijn portretten nooit een titel en aan zijn ‘groepsportretten’ geeft hij titels die te maken hebben met de maan, titels die weliswaar intrigeren, maar nauwelijks informeren: ‘The Apparent Moon’, ‘The Furtive Moon’ etcetera.
Omdat zijn kunst in de basis narratief is, schildert Mo Arab figuratief. Opvallend is echter dat zijn stijl enigszins gestileerd is. Alsof hij bewust levendigheid wil vermijden. De sombere inhoud lijkt het losse gebaar in de weg te staan.
Hij brengt de olieverf in dunne lagen op, zodat de verf zo min mogelijk voor zichzelf kan gaan spreken.
Maatschappelijke omstandigheden laten de kunstenaar niet onberoerd. Hij brengt zelf de donkere sfeer in zijn werk in verband met de multiculturele samenleving. De migranten problematiek interesseert hem en hij zou deze realiteit graag combineren met het genre van het fantastisch verhaal. Vooralsnog is het een onderwerp voor de toekomst. Hij benadrukt in een email dat hij geen vast concept heeft. “Ik heb ideeën en als een idee de moeite waard is om te schilderen, dan wordt het een schilderij.”
In het verleden waren zijn roots zichtbaarder in zijn werk dan nu. Alleen in de kleding is het verschil in afkomst nog te zien. Kleding en het verschil in taal blijven hem nog steeds boeien, omdat de mate van integratie daaruit valt af te lezen.
Mo Arab breekt met de traditionele Marokkaanse kunst waarin afbeeldingen van mensen, dieren en planten om religieuze redenen verboden zijn. In zijn verhalende, figuratieve werken lijkt hij veel meer aan te sluiten op (traditionele) kunst uit Afrikaanse landen onder de Sahara.
Rob Perrée
Amsterdam, juni 2017.